Vitamine – Waar zijn ze goed voor?

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vitamine

Een vitamine is een micronutriënt dat wordt gebruikt in co-enzymen. Omdat vitaminen niet worden verbruikt heeft de mens er maar heel weinig van nodig. De mens kan niet of in onvoldoende mate zelf vitaminen aanmaken. Sommige vitaminen wel, die worden door het lichaam zelf geproduceerd, denk aan vitamine B3 (uit tryptofaan) en vitamine D (in de huid door blootstelling aan UV-B-straling).

Aanvankelijk dacht men dat alle vitaminen een amine-structuur hadden. Een amine is een functionele groep bestaande uit een stikstofatoom met daaraan gebonden drie koolstof- en/of waterstofatomen. Afhankelijk van het aantal koolstofatomen spreekt men van een: de naam, die in 1912 bedacht werd door Casimir Funk, was dan ook een samenstelling van vita(leven) en amine. Maar het idee dat het allemaal amines waren, bleek later onjuist. Bij de naamgeving van vitamines is aanvankelijk uitgegaan van een eenvoudige 1-letternaamgeving, zoals vitamine A. Naderhand zijn de vitamines ingedeeld naar functionele werking.

Vitamines die nodig zijn voor de werking van enzymen vallen onder de klasse van co-enzymen. Op een gegeven moment is men opgehouden met het toekennen van de benaming “vitamine” aan nieuw ontdekte essentiële nutriënten. Foliumzuur en biotine worden, hoewel ze ook nog in (meestal) oude teksten een vitamine B-benaming hebben, vrijwel altijd met hun stofnaam aangeduid. Dat is ook hoe tegenwoordig met essentiële nutriënten wordt omgegaan. Heel soms wordt nog de term Vitamine F gebruikt om essentiële vetzuren mee aan te duiden, maar dat is niet (meer) gebruikelijk.

De Nederlandse Gezondheidsraad doet aanbevelingen hoeveel vitamines iemand dagelijks nodig heeft. Voor elke vitamine bestaat er een aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (adh). 

 

Vitamines (overzicht)
vitamine	werking	bron	opmerking
A1 A2	retinol (axeroftol) 1915 3,4-dehydroretinal	bevordert verhoorning van epitheel	margarine, melkvet, lever, eieren, vis, fruit, peen (wortel)	derivaat van caroteen; deficiëntie: nachtblindheid
B1	thiamine (aneurine) 1901	als co-enzym betrokken bij celstofwisseling	brood, granen(zaadhuid), melk, vlees, aardappelen, groenten, gist	deficiëntie: beriberi, tachycardie, verminderde reflexen
B2	riboflavine (lactoflavine) 1933	als onderdeel van diverse enzymen betrokken bij celstofwisseling	melk, vlees, brood, graanproducten, groenten, gist	deficiëntie: huidaandoeningen en haaruitval ; vaak als gevolg van zwaar alcoholmisbruik
B3	nicotinezuur (niacine) en nicotinamide (niacinamide)	als onderdeel van co-enzym A betrokken bij de citroenzuurcyclus	melk, aardappelen, brood, vlees, groenten, eidooier	deficiëntie: dermatitis, diarree, dementie, pellagra
B4	choline	belangrijk voor structuur celmembraan, neurotransmittersynthese (acetylcholine) en methyldonor in methyleringsreacties,	eieren, vis, sojabonen, tarwe, pinda’s, orgaanvlees, mager vlees, groenten en borstvoeding	Kan door het lichaam zelf worden gemaakt. De naam “vitamine B4” wordt daarom niet meer gebruikt.
B5	panthotheenzuur	onderdeel co-enzym-A (CoA); metabolisme van vetten en suikers	vlees, eieren, volkorenproducten, peulvruchten, melk en melkproducten en groente en fruit	deficiëntie: cardio-vasculaire afwijkingen, zenuwafwijkingen
B6	pyridoxine (adermine) 1934	als pyridoxaalfosfaat betrokken bij celstofwisselingvlees, vorming van bloedcellen, als co-enzym betrokken bij de vorming van RNA en DNA	lever, vlees, vis, melk, kaas, eieren, soja	deficiëntie: convulsies, huidaandoeningen en een defecte antistofproductie; vaak gevolg van zwaar alcoholmisbruik
B7	biotine	benaming van vitamine B7, vroeger ook wel Vitamine H genoemd
B8	biotine 1941	als co-enzym betrokken bij stofwisseling	gekoppeld aan een proteïne in lever, nier, eidooier, gist, noten, granen	deficiëntie: huidaandoeningen
B9	foliumzuur	benaming van vitamine B11 in de Verenigde Staten en Duitsland
B11	foliumzuur	als co-enzym betrokken bij celstofwisseling	brood, groenten, vlees, melk, eieren, gist	deficiëntie: anemie
B12	cobalamine	co-enzym bij omzetting van homocysteïne in methionine (foliumzuur nodig)	vlees, lever, eieren, melk, kaas, marmite	deficiëntie kan tot pernicieuze anemie (een ernstige vorm van bloedarmoede) leiden
B15	dimethylglycine en trimethylglycine, (pangaamzuur)	helpt zuurstofabsorptie, methyldonor in methyleringsreacties, wordt ingezet bij autisme	komt in alle cellen voor. wordt daar geproduceerd als een tussenproduct van de omzetting van choline naar glycine.	Kan door het lichaam zelf worden gemaakt. De naam “vitamine B15” wordt daarom niet meer gebruikt
Bh	inositol	belangrijke rol als signaalstof (“second messenger”) in de lichaamscel	volkorenproducten	Kan door het lichaam zelf worden gemaakt. De naam “vitamine Bh” wordt daarom niet meer gebruikt, inositol wordt echter nog wel tot het vitamine B-complex gerekend.
Bw	biotine	verouderde benaming van vitamine B8
C	L-ascorbinezuur 1932	betrokken bij vorming van hemoglobine, collagene weefsels en steroïde hormonen	fruit (vooral citrus), aardappelen, groenten	temperatuurgevoelig, eigen synthese bij de meeste zoogdierensoorten mogelijk, behalve chimpansee, de mens en de cavia. Is een anti-oxidant; deficiëntie: scheurbuik.
D2	ergocalciferol 1918	bevordert resorptie en afzetting van calcium, vooral in beenderen en gebit	vorm van vitamine D die voorkomt in voedingsmiddelen zoals bepaalde paddenstoelen en margarine	Synthese uit plantaardige sterolen; deficiëntie: Engelse ziekte (rachitis)
D3	cholecalciferol 1918	idem als D2	voedingsmiddelen van dierlijke oorsprong, zoals vette vis	is tevens de vorm die de huid produceert uit previtamine D3 ofwel precholecalciferol, onder invloed van ultraviolet licht; deficiëntie: spierkramp, stuipen
E	alfa-tocoferol (D-alpha-tocoferol) 1922	aspecifiek antioxidant in diverse weefsels	plantaardige oliën, granen, eieren, bladgroenten	Voorkomt RBC-lysis
F	linolzuur 1929 en bij uitbreiding essentiële vetzuren	zie bij linolzuur en essentiële vetzuren	in de meeste onverzadigde oliën (bijvoorbeeld zonnebloemolie)	verouderde benaming, linolzuur is geen vitamine maar een essentiële bouwstof
H	biotine	verouderde benaming van vitamine B8
K1 K3	fytomenadion (naftochinon) 1935 farnochinon	onmisbaar voor synthese in de lever van trombinogeen en andere bloedstollingscomponenten	K1:bladgroenten (vooral kool), tomaten, tarwe, eieren, lever, vis K2product van de coli-bacteriën in de darm	wordt in de eerste weken aan zuigelingen gegeven
M	foliumzuur	verouderde benaming van vitamine B9
P	citrine	bevordert de permeabiliteit van capillairen	sinaasappelen, citroenen	verouderde benaming
U	cabagine (S-Methylmethionine)	beschermend voor de slijmvliezen van maag en darmen	koolsoorten	verouderde benaming

****************************

*Eventuele gezondheidsclaims, gemaakt op basis van plantaardige inhoudsstoffen, zijn op het moment van schrijven van deze blog nog in behandeling bij de ESFA.

In het kader van de Europese wetgeving omtrent gezondheidsclaims mogen wij op onze website niet vermelden voor welke toepassing je dit supplement precies kan gebruiken. Uiteraard mogen wij u wel voorzien van persoonlijk advies. Neem dan ook gerust contact met ons op per email aan info@spiruella.nl of maakt gebruik van ons contactformulier! Wij helpen u graag verder!

****************************